Vì có rất nhiều cái tên mới mẻ, lần đầu đến Premier League, nên có người sẽ tự hỏi: “Liệu anh ta có thể làm được ở Premier League?”.
Năm 2010, nhà bình luận Andy Gray từng nổi tiếng khi tuyên bố rằng Lionel Messi “sẽ gặp khó khăn trong một đêm lạnh giá ở sân Britannia của Stoke City”. Điều này được nói 18 tháng sau khi Messi ghi bàn bằng đầu trong chiến thắng 2-0 trước Man United ở chung kết Champions League, và trong mùa giải mà Messi ghi bàn mở tỷ số trong chiến thắng 3-1 trước Man United ở chung kết Champions League khác – trận đấu khiến Sir Alex Ferguson gọi Barcelona của Messi là “đội bóng xuất sắc nhất tôi từng đối mặt”. Còn Stoke City? Họ thua Man United 1-2 trên sân nhà và kết thúc mùa giải với hiệu số bàn thắng bại -2.
Ý niệm về sự vượt trội của bóng đá Anh đã tồn tại từ khi giải đấu hàng đầu của họ rõ ràng không vượt trội – và điều này kéo dài từ rất lâu trước cả bình luận của Gray. Nhưng đôi khi thực tế và ảo tưởng có thể giao thoa.
Với sức mạnh kinh tế của Premier League 15 năm sau, có vẻ hợp lý khi giả định rằng giải đấu giàu có nhất thế giới cũng là giải đấu khó khăn nhất để chơi. Nhưng liệu chúng ta có thể xác định chính xác tại sao chơi bóng ở Anh lại khó hơn nhiều so với các giải đấu hàng đầu khác trên thế giới?
Premier League trở thành giải đấu xuất sắc nhất thế giới như thế nào?
Hàng năm, nhìn vào kết quả Champions League, có các cuộc tranh luận về giải đấu nào xuất sắc nhất. Năm nay, cuộc tranh luận đó đã chấm dứt. Paris Saint-Germain vô địch Champions League, nhưng khó có ai ngoài Tổng thống Pháp Emmanuel Macron dám thẳng thắn cho rằng Ligue 1 là giải đấu xuất sắc nhất.
Thực tế, cuộc tranh luận này đáng lẽ đã kết thúc từ lâu. Các đội bóng hàng đầu ở Premier League không phải lúc nào cũng vượt trội hơn các đội ở Pháp hay Tây Ban Nha, nhưng nhờ lợi thế tài chính khổng lồ, gần như không thể có giải đấu nào cạnh tranh được về độ đồng đều từ đầu đến cuối bảng xếp hạng.
Dựa trên dữ liệu lương ước tính từ FBref mùa trước, cả 20 câu lạc bộ Premier League đều nằm trong top 50 đội có quỹ lương cao nhất trong năm giải đấu lớn của châu Âu. Nếu lương được phân bổ đều, mỗi giải chỉ có khoảng 10 đội trong top 50. Tương tự, theo định giá chuyển nhượng từ Transfermarkt, 12 trong số 25 đội hình giá trị nhất thế giới đến từ Premier League. Nếu phân bổ đều, mỗi giải chỉ nên có năm đội trong top 25.
Nếu bỏ qua chuyện tài chính, thì hãy căn cứ một yếu tố khác. Nhà phân tích Tyson Ni gần đây công bố bộ xếp hạng đội bóng dựa trên tỷ lệ cá cược để ước tính sức mạnh đội bóng, biểu thị qua hiệu số bàn thắng kỳ vọng nếu đội đó đấu với đội yếu nhất trong tập dữ liệu. Theo xếp hạng của Ni, trung bình của năm giải đấu lớn là:
- Premier League: 2.51
- LaLiga: 2.24
- Serie A: 2.06
- Ligue 1: 2.01
- Bundesliga: 1.96
Nói cách khác, một đội trung bình ở Premier League được kỳ vọng sẽ đánh bại đội trung bình ở La Liga 0.27 bàn, Serie A 0.45 bàn, Ligue 1 là 0.50 bàn, và Bundesliga 0.55 bàn.
Còn theo xếp hạng Club Elo, dựa trên kết quả thực tế, cũng tương đồng với dữ liệu lương và giá trị chuyển nhượng. Hệ thống Elo cộng hoặc trừ điểm sau mỗi trận dựa trên tỷ số, địa điểm và chất lượng đối thủ. Hiện tại, cả 20 câu lạc bộ Premier League đều nằm trong top 50 châu Âu, bao gồm cả các đội ngoài năm giải lớn. Không giải đấu nào khác có đến 10 đội trong top 50.
Điều gì khiến Premier League khó khăn đến vậy?
Câu trả lời đơn giản: cầu thủ giỏi hơn, nên các đội cũng mạnh hơn.
Trong khi La Liga có một số trận đấu khó khăn với hai gã khổng lồ truyền thống, Atletico Madrid, Villarreal và Athletic bilbao thì tại Premier League mang đến 38 trận đấu với các đội top 50 thế giới. Thủ môn giỏi hơn trong việc cản phá, hậu vệ giỏi hơn trong phòng ngự, tiền vệ giỏi hơn trong việc phá vỡ tấn công và giữ bóng, và các tiền đạo khó bị ngăn cản hơn.
Sử dụng mô hình định giá cầu thủ VAEP (Valuing Actions by Estimating Probabilities), nhà phân tích Tony ElHabr đã xem xét sự thay đổi hiệu suất khi cầu thủ chuyển giải. Từ 2012 đến 2020, cầu thủ chuyển đến Premier League từ bất kỳ giải lớn nào đều giảm hiệu suất so với trước đó. Cầu thủ từ La Liga giảm 5%, Ligue 1 giảm 10%, Serie A giảm 12%, và từ Bundesliga giảm mạnh nhất: 17%, tương đương với cầu thủ từ Championship (hạng Nhất Anh).
Thuần túy chuyên môn, Premier League nổi bật ở vài khía cạnh. Các đội bóng ở đây kiểm soát bóng khẩn trương hơn (đo bằng số đường chuyền trên mỗi cú sút) và ít tạt bóng hơn (đo bằng phần trăm đường chuyền ở 1/3 cuối sân là tạt bóng). Tuy nhiên, họ cũng ít sút xa nhất và có đường chuyền trung bình ngắn thứ hai. Đây không phải là giải đấu nơi các đội chỉ phất bóng dài và sút xa. Thay vào đó, các đội trung bình đẩy bóng về phía trước bằng các đường chuyền phức tạp, nhanh chóng đưa bóng vào vòng cấm mà không phụ thuộc vào tạt bóng.
Điều này đòi hỏi kỹ năng kỹ thuật cao từ cầu thủ khi có bóng, nhưng cũng đặt áp lực lớn lên cầu thủ phòng ngự. Dù kiểm soát bóng hiệu quả hơn, các đội Premier League không ghi bàn hay tạo cơ hội tốt hơn mọi giải khác. Phòng ngự ở đây đòi hỏi đối phó với lối chơi chuyền ngắn, hung hãn, và xử lý các tình huống trong vòng cấm, nơi sai lầm dễ dẫn đến bàn thua.
Quyết định thông minh hơn và chuyền ngắn không phải là đặc điểm của Premier League năm 2010-11. Giải đấu đã thay đổi mạnh mẽ nhờ các huấn luyện viên giỏi từ nước ngoài, giúp biến đổi chiến thuật. Đồng thời, Premier League vẫn giữ được đặc trưng: tốc độ chạy.
Theo dữ liệu từ Gradient Sports, các đội Premier League đạt tốc độ cao thường xuyên hơn bất kỳ giải nào khác. Mùa trước, cầu thủ Premier League trung bình đạt tốc độ tối đa 32.5 km/h, nhanh hơn gần 0.25 km/h so với giải khác. Số lần nước rút, khoảng cách nước rút, thời gian nước rút, và tỷ lệ di chuyển bằng nước rút của Premier League cũng dẫn đầu.
Tóm lại, các cầu thủ sẽ được trả tiền nhiều tại Premier League vì khối lượng công việc nhiều hơn: Khi tấn công, bạn phải giữ bóng, xuyên phá đối thủ và tạo cơ hội trong khu vực đông đúc nhất mà không phụ thuộc vào sút xa hay tạt bóng kém hiệu quả. Khi phòng ngự, bạn phải phá vỡ các chuỗi kiểm soát bóng mà không được cứu bởi những quyết định tệ của đối thủ, và liên tục xử lý tình huống trong vòng cấm. Và ngay cả khi làm được điều đó, vẫn chưa đủ. Bên cạnh kỹ thuật, kiên nhẫn và hiệu quả, bạn còn phải chạy – nhanh hơn và thường xuyên hơn – so với bất kỳ ai khác.
