Với 28 bàn thắng trên mọi đấu trường mùa này, đội bóng Barcelona của Raphinha đang dẫn đầu La Liga, trên đường vượt qua Borussia Dortmund ở Champions League và hướng tới trận chung kết Copa del Rey. Raphinha đang nhắm tới cú ăn ba – và là ứng viên hàng đầu cho Quả Bóng Vàng.
Bàn thắng cùng hai pha kiến tạo trước Dortmund ở lượt đi tứ kết đã đưa Raphinha chạm mốc 19 lần góp công vào bàn thắng ở giải đấu này mùa giải năm nay – ngang bằng với thành tích tốt nhất của Lionel Messi. Đó là sự chuyển mình đáng kinh ngạc của cầu thủ 28 tuổi người Brazil.
Sau hai mùa giải tương đối mờ nhạt tại Catalan, anh từng được liên kết với một vụ chuyển nhượng sang Saudi Pro. Nhưng điều gì đó đã thay đổi. Với Robert Lewandowski tạo khoảng trống và Lamine Yamal tìm đến anh, Raphinha đã trở thành một mũi chạy cánh đầy nhiệt huyết, tìm thấy niềm vui từ cánh trái.
Sự bùng nổ của anh tại Barcelona là một trong những câu chuyện nổi bật của mùa giải, càng đáng chú ý hơn trong thời đại của những tài năng trẻ bùng nổ từ rất sớm. Danh sách ứng viên Quả Bóng Vàng phần lớn là những ngôi sao tuổi teen, nhưng hành trình của Raphinha lại không hề thẳng tắp. Chỉ ba năm trước, anh còn ăn mừng cùng các CĐV Leeds ở khán đài khách tại Brentford sau khi giúp đội bóng thoát khỏi xuống hạng dưới thời Jesse Marsch.
Câu chuyện về cách anh trở thành cầu thủ Premier League đã là một sự tình cờ. Năm 2020, HLV Marcelo Bielsa của Leeds thậm chí không nhắm đến Raphinha khi xem video trận đấu giữa Nice và Rennes. Ông đang tìm kiếm một hậu vệ trái mới. "Vị trí đó là một vấn đề với chúng tôi," Andres Clavijo chia sẻ với Sky Sports
Clavijo, người từng là thông dịch viên của Bielsa, thực chất đảm nhận vai trò rộng hơn, làm nhà phân tích với chuyên môn về bóng đá Pháp. "Tôi đã làm một video về trận Nice và Rennes, và Raphinha đã hoàn toàn xé toạc hậu vệ trái của Nice. Marcelo xem và hỏi tôi, 'Cầu thủ này là ai?' Tôi trả lời, 'Đó là Raphinha, anh ấy đã có một mùa giải tuyệt vời, giúp Rennes giành vé dự Champions League. Tôi nhớ đã nói với Bielsa, 'Cậu ấy có lẽ vượt ngoài ngân sách của chúng ta vì tôi chắc chắn họ sẽ không để cậu ấy ra đi với giá dưới 30 triệu bảng sau mùa giải vừa rồi.' Rennes vừa mua anh từ Sporting mùa trước với giá khoảng 20 triệu bảng. Nhưng Marcelo đã liên lạc với giám đốc bóng đá Victor Orta. Victor tiếp cận Rennes và họ nói điều đó là không thể, nhưng thương vụ đã được chốt trong vài ngày cuối của kỳ chuyển nhượng. Thật điên rồ khi chúng tôi làm được. Chúng tôi không thể tin vào may mắn của mình."
Raphinha đã trở thành một hiện tượng tại Leeds, nhanh chóng thích nghi với Premier League – và quan trọng là với phong cách của Bielsa. "Anh ấy là cầu thủ xuất sắc nhất mà tôi từng làm việc cùng. Tài năng của anh ấy điên rồ, nhưng tinh thần làm việc thì không thể tin nổi," Clavijo nói. "Từ ngày đầu, anh ấy đã rất tuyệt vời trong các buổi tập. Nếu bạn nói chuyện với bất kỳ đồng đội nào lúc đó, họ sẽ nói anh ấy giỏi như thế nào. Anh ấy ở một đẳng cấp khác. Nhưng điều thực sự khiến mọi người bất ngờ là tinh thần làm việc. Những con số thể lực của anh ấy thật phi thường."
Trong mùa giải đầu tiên tại Premier League, mùa duy nhất trọn vẹn dưới thời Bielsa, Raphinha thực hiện 715 lần nước rút, nhiều nhất trong số các cầu thủ chạy cánh, dù bỏ lỡ 8 trận. Xét trên mọi vị trí, Raphinha thực hiện nhiều hơn 10% số lần nước rút so với bất kỳ cầu thủ nào khác ở Premier League mùa đó, mùa giải không có khán giả. Động lực của anh đến từ bên trong, dù có chút khuyến khích từ HLV. "Đó là lý do anh ấy hòa nhập tốt với cách chơi của Marcelo. Nếu bạn không làm việc, bạn sẽ không được ra sân trong các đội bóng của Marcelo. Raphinha có tinh thần làm việc dồi dào và khả năng mà không cầu thủ nào trong đội có." Clavijo mô tả việc làm việc với một ứng viên Quả Bóng Vàng tại Leeds vừa lên hạng là "điên rồ", nhưng có lẽ anh nên kiểm tra lại với Diogo Fernandes, HLV tại Avai, CLB Brazil nơi Raphinha bắt đầu.
Fernandes kể nhiều câu chuyện thú vị về Raphinha trẻ tuổi. Anh thường bắt bóng trong lúc tập khi đường chuyền quá mạnh, "để tránh phải chạy xa lấy bóng vì sân tập của chúng tôi rất rộng."
Điều đó không thành vấn đề cho đến khi anh lặp lại trong một trận đấu tại Copa Rio Grande do Sul trước Inter. Raphinha đã bị thẻ vàng trước đó. Cậu ấy tự động đưa tay ra để ngăn bóng. Dĩ nhiên, trọng tài cho cậu ấy thẻ vàng thứ hai và bị đuổi."
Rồi có lần anh tức giận vì một lỗi đáng thẻ không phải do anh mà là đồng đội, và bắt đầu tranh cãi với trọng tài. Hơi khó xử khi đồng đội đã có thẻ vàng còn anh thì chưa. Điều đó có thể khiến CĐV Barcelona nhớ lại khoảnh khắc Raphinha lao vào cướp bàn thắng từ Pau Cubarsi trong chiến thắng 4-0 trước Dortmund ở tứ kết Champions League lượt đi. Hãy gọi đó là sự quyết tâm tàn nhẫn.
"Anh ấy cực kỳ cạnh tranh, thậm chí bùng nổ. Anh ấy luôn muốn là người giỏi nhất. Với kỹ năng rê bóng, trí thông minh và khả năng dứt điểm, anh ấy gần như hoàn hảo," Fernandes nói. Gần như hoàn hảo, Fernandes nhấn mạnh. Nhưng khi đến châu Âu, Raphinha không gia nhập một siêu CLB. Anh chuyển đến Vitoria Guimaraes ở Bồ Đào Nha và chơi ở đội B dưới sự dẫn dắt của Vitor Campelos – vẫn còn nhiều điều để học. "Anh ấy đến từ Brazil và chơi theo cách riêng," Campelos nói với Sky Sports. "Bóng đá ở đó khác, không phát triển chiến thuật lắm. Chúng tôi bắt đầu chỉ cho anh ấy vị trí của một cầu thủ chạy cánh."
Rất nhiều công sức đã được bỏ ra, nhưng Raphinha luôn khao khát cải thiện. "Anh ấy luôn muốn học hỏi". Trong bối cảnh này, sự tiến bộ không ngừng của Raphinha không quá bất ngờ. Kết hợp tài năng với khát vọng mãnh liệt, những điều lớn lao có thể xảy ra. "Điều tốt ở anh ấy là sự cống hiến cho đội bóng và đồng đội," Campelos nói. "Chúng tôi thấy điều đó ngay khi anh ấy bắt đầu làm việc với chúng tôi. Những chi tiết nhỏ, ngay cả trong các bài tập chuyền bóng đơn giản, anh ấy luôn cố gắng thực hiện với cường độ cao nhất, đúng cách, vì anh ấy là một người làm việc chăm chỉ, chuyên nghiệp. Tôi nhớ có lần cha anh ấy xem tập. Chúng tôi cảm nhận được anh ấy muốn trở thành một điều gì đó trong bóng đá. Anh ấy muốn thành công và đạt đến đẳng cấp cao. Anh ấy đã có suy nghĩ này từ đầu, muốn chơi cho các đội lớn, cho Brazil."
Năm 2016, khi Raphinha mới là một thiếu niên, điều đó còn xa vời. Nhưng dù Campelos đã rèn giũa nhiều chi tiết, một khía cạnh quan trọng trong lối chơi của anh đã hình thành: khả năng dứt điểm. "Ngay từ đầu, độ chính xác trong các pha sút khi đối mặt thủ môn rất mạnh. Anh ấy có thể ghi 9/10 lần". Nếu Campelos mài giũa tài năng, Pedro Martins đã giải phóng nó. Ông là HLV đã cho Raphinha ra mắt đội một ở bóng đá châu Âu tại Vitoria. "Khi anh ấy ở đội hai, cậu ấy bắt đầu giai đoạn tiền mùa giải và tôi nói, 'Cậu sẽ ở lại với tôi.'" Nói về cậu học trò cũ, Martins rõ ràng không muốn kìm hãm anh quá nhiều. "Raphinha khác biệt. Những cầu thủ như thế thay đổi trận đấu vì họ làm mọi thứ khác biệt. Đôi khi điều đó tạo ra sự hỗn loạn."
HLV người Bồ Đào Nha tiếp tục: "Sự cống hiến của anh ấy tuyệt vời. Anh ấy chiến đấu để giành bóng, không chỉ chờ đợi, thực sự đoàn kết với đồng đội. Anh ấy có một trái tim lớn. Câu hỏi của tôi là liệu anh ấy có cải thiện và phát triển lối chơi cho đội hay vẫn là một cầu thủ hỗn loạn”. Martins nói ông "chắc chắn có thể bán anh ấy cho một CLB lớn của Bồ Đào Nha", và điều đó đã xảy ra. Raphinha chuyển đến Sporting sau hai mùa đá chính cho Vitoria. Từ đó, anh đến Rennes, một bước tiến quan trọng.
Những con số của Raphinha tại Barcelona mùa này thể hiện điều đó một cách ngoạn mục. Đúng là anh đã cướp bàn thắng từ Cubarsi trước Dortmund, nhưng dù là vua phá lưới Champions League, anh thực sự xếp cao hơn về kiến tạo so với ghi bàn ở LaLiga mùa này. Thực tế, Raphinha đã tạo ra nhiều cơ hội từ tình huống mở hơn bất kỳ ai ở LaLiga. Quyết đoán khi cầm bóng nhưng quyết tâm khi không có bóng, anh đã trở thành một cầu thủ toàn diện tại Barcelona. "Giờ anh ấy 28 tuổi, trưởng thành hơn," Campelos nhận xét.
Điều thú vị là phải đến mùa thứ ba tại CLB, anh mới thực sự bùng nổ. Không phải ai cũng được trao nhiều thời gian như vậy tại Barcelona. Lý do cho sự chuyển mình một phần nhờ thay đổi vai trò, phù hợp với điểm mạnh của Raphinha. "Anh ấy có thể chơi ở bất kỳ vị trí tấn công nào," Campelos nói. Nhưng trong hai năm đầu tại Catalonia, Raphinha chủ yếu bị giới hạn ở cánh phải. Giờ chơi từ cánh trái, được khuyến khích di chuyển vào trung tâm phía sau, anh là một con thú khác. Từ cánh trái, anh có thể ghi bàn và kiến tạo. Kết quả là ngoài việc cung cấp bóng cho tiền đạo, anh đã ghi nhiều bàn ở LaLiga mùa này bằng tổng hai mùa trước cộng lại. Clavijo, người đã giúp anh bước trên con đường này, không bất ngờ. "Việc anh ấy chơi ở cánh trái không thực sự gây sốc. Anh ấy ít làm điều đó ở Leeds, nhưng khi ở Rennes, anh ấy thường chơi ở vị trí đó. Ngay cả trong tập luyện tại Leeds, bạn có thể thấy anh ấy giỏi đến mức có thể chơi bất cứ đâu."
Thực tế, Raphinha là một trong năm đội trưởng tại Barca, thuộc nhóm lãnh đạo của CLB, không nhất thiết đeo băng đội trưởng nhưng vẫn rất quan trọng – Lewandowski, ví dụ, không nằm trong số năm người này. Đó là một lý do khác cho sự trưởng thành của anh mùa này.
Sự trưởng thành có thể sẽ đạt đỉnh với Quả Bóng Vàng.
