Quả bóng vàng, giải thưởng cá nhân nổi tiếng nhất của bóng đá thế giới, không phải lúc nào cũng là tiêu chuẩn mạ vàng cho những kết quả lặp đi, lặp lại đôi lúc nhàm chán mà nó đã trở thành trong suốt 16 năm qua. Từ năm 1990, 17 cầu thủ khác nhau đã giành giải thưởng này trong vòng 18 năm tiếp theo, với những người chiến thắng đến từ không chỉ Brazil, Đức, Pháp và Italy mà còn cả Ukraine, Liberia, Bulgaria và thậm chí cả Anh.
Nhưng nếu những cái tên từ thập niên 1990 ập đến như một làn sóng hoài niệm - Van Basten! Baggio! Stoichkov! Weah! Ronaldo! Rivaldo! - thì danh sách từ năm 2008 trở đi lại lặp lại một cách khủng khiếp. Cristiano Ronaldo đã giành được chiếc cúp đầu tiên của mình vào năm đó, Lionel Messi đã kế nhiệm anh ấy, và thế là điều từng là một cách thú vị để làm nổi bật một cầu thủ vĩ đại - hoặc ít nhất là 12 tháng xuất sắc - đã trở thành một cuộc chiến ủy nhiệm cho cuộc tranh luận được ồn ào quá mức nhất trên mạng xã hội.
Messi và Ronaldo đã giành được 13 trong số 15 giải thưởng từ năm 2008 đến năm 2023, một sự độc quyền được thúc đẩy bởi sự xuất sắc không ngừng của các cầu thủ nhưng cũng được thúc đẩy bởi các cỗ máy tiếp thị của Adidas và Nike, cũng như việc bỏ phiếu có màu sắc chính trị và cảm tính.
Thật thú vị khi chứng kiến cặp đôi này nỗ lực để vượt mặt nhau trên sân cỏ, đặc biệt là trong 9 mùa giải họ cùng nhau chơi ở La Liga, nhưng thật nhàm chán khi thấy họ ngồi trong bộ tuxedo với nụ cười cố định, thêm vào con số Quả bóng vàng của họ mỗi năm. Điều đó đã hạ thấp giải thưởng xuống thành một lời nhắc nhở vô nghĩa về điều mà ngay cả người hâm mộ bình thường nhất cũng đã biết: Messi và Ronaldo là những cầu thủ bóng đá xuất sắc nhất trong 20 năm qua.
Đối với một giải thưởng danh giá như vậy, trước khi Quả bóng vàng năm nay được trao, có lẽ nên nhắc lại câu chuyện hậu trường kỳ quặc thú vị. Được tổ chức bởi tạp chí France Football, giải thưởng này là đứa con tinh thần của cầu thủ chuyển sang làm nhà báo Gabriel Hanot và biên tập viên Jacques Ferran (cặp đôi này cũng đã giúp hình thành nên Cúp C1/Champions League). Năm 1956, Stanley Matthews đã được bầu chọn là người chiến thắng đầu tiên, mặc dù thực tế là cầu thủ chạy cánh vĩ đại này đã 41 tuổi vào thời điểm đó, ba năm sau chiến thắng Cúp FA đỉnh cao trong sự nghiệp của mình và, ngay cả đối với một kỳ quan không tuổi như vậy, đã qua thời kỳ đỉnh cao của mình. Trong lần ra mắt, Quả bóng vàng về cơ bản đã thất bại.
Trong những thập kỷ sau đó, những huyền thoại như Alfredo Di Stéfano, Johan Cruyff, George Best và Franz Beckenbauer đã từng sánh vai với những cầu thủ cánh trái như Allan Simonsen của Đan Mạch và Igor Belanov của Liên Xô. Không ai quá tức giận. Nhưng giữa kỷ nguyên cá nhân của bóng đá hiện đại, Quả bóng vàng đã trở thành vũ khí; một thứ gì đó được khao khát và mong muốn ở mức độ đáng kể.
Đến nỗi vào năm 2021, tổng biên tập của France Football khi đó là Pascal Ferré đã nói với tờ New York Times rằng: "Cristiano Ronaldo chỉ có một tham vọng, đó là giải nghệ với nhiều Quả bóng vàng hơn Messi ... Tôi biết điều đó vì anh ấy đã nói với tôi". Tất nhiên là CR7 bác bỏ điều này, nhưng bộ phim tài liệu của anh ấy, Ronaldo, lại được mở đầu bằng việc anh ấy giành được Quả bóng vàng thứ hai và thứ ba vào năm 2013 và 2014, được định vị như thể đó là dấu ấn sự nghiệp của mình.
Một số cầu thủ khác đã đưa ra những quyết định thay đổi sự nghiệp chỉ để cố gắng giành được quả cầu vàng đáng thèm muốn. Việc Neymar rời Barcelona đến Paris Saint-Germain vào năm 2017 không chỉ đơn thuần là để kiếm được hàng núi tiền. "Giành được Quả bóng vàng là điều tôi đã đặt ra làm mục tiêu, đó sẽ là chiến thắng cá nhân", cầu thủ người Brazil cho biết, tính toán rằng việc làm như vậy dưới cái bóng của Messi tại Barça là điều không thể.
Nhưng nói gì thì nói, điều quan trọng là phải nhớ rằng giải thưởng này có thể là một động lực cho điều tốt đẹp. Năm 1995, giải thưởng mở rộng cho cầu thủ toàn cầu chứ không riêng người châu Âu, khi George Weah nhận được giải thưởng . Liệu Weah có xứng đáng hơn, chẳng hạn như Jari Litmanen, người đã truyền cảm hứng cho Ajax giành chức vô địch Champions League năm 1995, một Jürgen Klinsmann ghi bàn thắng hay một số ứng cử viên khác không? Không nhất thiết. Nhưng khi vinh danh Weah, Quả bóng vàng đã công nhận ảnh hưởng ngày càng tăng của các cầu thủ bóng đá châu Phi. Tiền đạo người Liberia đã trở thành nguồn cảm hứng cho các cầu thủ đầy tham vọng trên khắp lục địa đen. Dù thế, Weah vẫn là người chiến thắng duy nhất từ châu Phi. Ngoài ra, Quả bóng vàng nữ có thể đã đến muộn vào năm 2018 nhưng nó đã tôn vinh các cầu thủ nữ xuất sắc nhất.
Thời điểm thấp nhất đối với QBV là vào năm 2023. Việc Messi giành Quả bóng vàng thứ tám khi vô địch World Cup. Đúng là Messi đã chơi tuyệt vời cho Argentina trong một tháng nhưng phong độ ở CLB của anh đã đi xuống và anh có thực sự tốt hơn Kylian Mbappé, người cũng dẫn dắt đội của mình vào trận chung kết, sau đó ghi một hat-trick không? Nếu Pháp giành chiến thắng trên chấm phạt đền thay vì Argentina , thì gần như chắc chắn Mbappé sẽ giành giải thưởng này trước Messi. Số phận của Quả bóng vàng về cơ bản đã được quyết định sau khi Kingsley Coman và Aurélien Tchouaméni đá hỏng phạt đền. Đây là logic gì?
Bây giờ đã quá muộn để trao giải thưởng năm 2023 cho Mbappé, hay Erling Haaland hay Kevin De Bruyne của Manchester City. Chúng ta cũng không thể sửa một lỗi khác: Andrés Iniesta hoặc Xavi có tổng cộng 0 giải thưởng, mặc dù họ là những siêu sao có vai trò thay đổi cục diện trong các đội bóng Barcelona và Tây Ban Nha.
Tuy nhiên, vẫn có những tia hy vọng vàng cho giải thưởng này. Lần đầu tiên sau 21 năm, không có Messi hay Ronaldo - hay bất kỳ người chiến thắng nào trước đó - trong danh sách rút gọn 30 cầu thủ. Có vẻ như đây là cuộc đối đầu giữa Vinícius Júnior, người sẽ là người da đen đầu tiên giành giải kể từ người đồng hương Ronaldinho cách đây 19 năm, hoặc Rodri, người sẽ là người Tây Ban Nha đầu tiên giành giải kể từ Luis Suárez của Barcelona vào năm 1960.
QBV vì vậy, có cảm giác như được làm mới, và với Mbappé và Haaland đang ở thời kỳ đỉnh cao – và những cầu thủ trẻ như Lamine Yamal, Jude Bellingham, Jamal Musiala– giải thưởng dường như không được thiết lập cho nhiều năm lặp lại. Các cầu thủ đang làm phần việc của mình nhưng cách chúng ta nhìn nhận giải thưởng này cũng phải thay đổi. Để đưa Quả bóng vàng trở lại vinh quang trước đây, tất cả chúng ta phải làm một điều: đối xử với nó một cách mềm mại hơn, bớt đi các con số: chiến thắng, danh hiệu, bàn thắng, dữ liệu.
