Từ chiếc ghế sau chật chội của một chiếc Volkswagen Golf màu bạc, đôi chân dài của một vận động viên xuất sắc bước ra, vượt trội hơn tất cả những người đang vây quanh. Với mái tóc vàng vuốt ngược và chiếc ba lô đen vắt qua vai phải, anh tạo dáng chụp ảnh và chào đón người hâm mộ Napoli khi đến kiểm tra y tế tại một cơ sở ở Rome.
Về cơ bản, Napoli đã có được người họ muốn. Nhưng không, đó không phải là Scott McTominay. Napoli đã nhắm đến Marco Brescianini, người gây ấn tượng trong mùa giải 2023-24 dù phải xuống hạng cùng Frosinone tại Serie A. Một thỏa thuận đã được thống nhất, và Brescianini được sắp xếp kiểm tra y tế vào ngày 13 - 8 - 2024. Nhưng đến chiều, tin đồn bắt đầu lan truyền rằng thương vụ đã đổ bể vì Napoli được cho là đã cố thay đổi điều khoản vào phút chót. Cuối cùng, Brescianini gia nhập Atalanta, buộc Napoli phải quay lại vạch xuất phát.
Lúc đó, giám đốc thể thao Napoli, Giovanni Manna, đang ở London để đàm phán về việc ký hợp đồng với Billy Gilmour từ Brighton. Khi thương vụ Brescianini thất bại, Manna nhanh chóng di chuyển lên phía bắc, đến thăm nhà của McTominay ở Manchester để thuyết phục anh chuyển đến Naples.
Không có gì bí mật khi Manchester United sẵn sàng bán McTominay. Dù là một phương án xoay tua hữu ích, anh không phải là lựa chọn chính thức trong đội hình và việc bán một cầu thủ trưởng thành từ học viện như anh sẽ mang lại “lợi nhuận thuần” theo Quy tắc Bền vững và Lợi nhuận (PSR). Vì vậy, việc bán anh sẽ rất có giá trị cho câu lạc bộ. Manna đã thành công trong việc thuyết phục McTominay. Ông mô tả sự cuồng nhiệt và văn hóa của Naples, không quên nhắc đến nền ẩm thực trứ danh. Sau đó, ông kể cho tiền vệ người Scotland nghe về lịch sử của Napoli, về Diego Maradona và lượng người hâm mộ cuồng nhiệt của câu lạc bộ.
Bức tranh tường Diego Maradona tại Khu Tây Ban Nha, Naples (Ảnh: Getty Images)
Rất ít câu lạc bộ trên thế giới mang ý nghĩa văn hóa như Napoli, và McTominay còn được thêm vào lý do rằng anh sẽ được dẫn dắt bởi HLV Antonio Conte, người chắc chắn sẽ đưa Partenopei trở lại đúng hướng sau mùa bảo vệ danh hiệu đáng thất vọng năm 2023-24.
Giờ đây, khi mùa giải 2024-25 chỉ còn hai trận đấu và Napoli đang trên đà giành lại Scudetto với sự đóng góp quan trọng của McTominay, thật khó để không nhìn lại vụ theo đuổi thất bại của Napoli với Brescianini.
Dù McTominay có chi phí chuyển nhượng cao hơn nhiều so với Brescianini, nhưng rõ ràng Napoli sẽ không tiếp cận Man United nếu họ đã có được mục tiêu chính. Tất nhiên, nếu ký được Brescianini như kế hoạch, Napoli vẫn có thể đã cạnh tranh danh hiệu, nhưng với tác động của McTominay, đây có thể là một khoảnh khắc “cửa trượt” định mệnh.
Vậy, điều gì đã khiến McTominay từ một cầu thủ dự bị trong đội hình yếu kém của Manchester United trở thành một bánh răng quan trọng trong cỗ máy Napoli, đội bóng có thể giành chức vô địch Serie A thứ hai kể từ năm 1990?
Trong một buổi họp báo tuần trước, Conte đã được hỏi đúng câu hỏi đó. Ông trả lời: “McTominay cảm thấy hoàn thiện và hiểu biết hơn, và anh ấy đang ở giai đoạn quan trọng trong sự nghiệp, nơi anh ấy cần quyết định hướng đi của mình. Anh ấy chưa bao giờ có vai trò chính tại Manchester United, nhưng ở đây, chúng tôi đã trao cho anh ấy điều đó. Anh ấy đã làm việc chăm chỉ và giờ là một cầu thủ hoàn chỉnh. Sự tiến bộ của anh ấy cũng được cả đội chia sẻ.”
Vai trò chính là điều McTominay thực sự có tại Napoli. Trong Serie A mùa này, anh đã chơi 2.761 phút; chỉ có Amir Rrahmani (3.226 phút) và đội trưởng Giovanni Di Lorenzo (3.150 phút) chơi nhiều hơn trong số các cầu thủ ngoài hàng thủ tại câu lạc bộ. Con số đó đã vượt gần 400 phút so với số phút anh từng chơi trong một mùa giải Premier League cho Man United. Điều này không chỉ phản ánh sự ổn định về thể lực của anh mà còn cho thấy niềm tin mà Conte đặt vào anh. “Tôi rất vui vì chúng tôi đã đúng khi chọn McTominay”, cựu HLV Chelsea và Tottenham nói vào tháng 12.
Tất nhiên, vấn đề không chỉ là McTominay được ra sân. Mà còn là vị trí anh chơi và vai trò anh được yêu cầu thực hiện. Thú vị thay, Conte đã điều chỉnh đội hình một phần để phát huy tối đa khả năng của McTominay. Bắt đầu mùa giải với sơ đồ ba hậu vệ, ông chuyển sang 4-2-2-2 với McTominay gần như chơi ở vị trí tiền đạo cùng Romelu Lukaku, trước khi ổn định với sơ đồ 4-3-3, đôi khi trông giống 4-2-3-1.
Quan trọng là McTominay chơi ở vị trí tiền vệ tiến công nhất, điều mà người hâm mộ Man Utd chắc chắn sẽ thấy rất tò mò. Trong một cuộc phỏng vấn với báo The Athletic vào tháng 4, McTominay đã thẳng thắn nói điều mà nhiều CĐV Man United từ lâu đã khẳng định, rằng anh bị “định hình sai”. “Đó không phải lỗi của bất kỳ huấn luyện viên nào. Điểm mạnh của tôi luôn là xâm nhập vòng cấm, ghi bàn, tạo ra rắc rối trong khu vực đó”, anh nói. “Nhưng tôi lại được sử dụng như một ‘số 6’, hoặc thậm chí là trung vệ, và đó không thực sự là phong cách của tôi.”
Trong phần lớn sự nghiệp tại Man United, McTominay trung bình hơn 2,1 lần tắc bóng và 6,1 lần thu hồi bóng mỗi 90 phút ở Premier League, phản ánh trách nhiệm phòng ngự đáng kể mà anh thường đảm nhận ở vị trí thấp hơn. Tương tự, trước mùa giải 2023-24, anh chưa bao giờ đạt trung bình quá 0,9 cú sút mỗi 90 phút ở giải đấu. Khía cạnh tấn công không phải là ưu tiên trong các vai trò anh thường chơi, dù đã có một số khoảnh khắc cho thấy tiềm năng của anh.
Ví dụ như trận thắng đậm 6-2 trước Leeds United vào tháng 12-2020 có lẽ là màn trình diễn đáng nhớ nhất của McTominay cho Man Utd, khi anh ghi hai bàn sớm và kiến tạo một lần. Đội bóng của Marcelo Bielsa không thể đối phó với những pha chạy chỗ không bóng từ tuyến dưới của anh, và tiền vệ này đã thể hiện chất lượng ở khu vực cuối sân.
Tuy nhiên, tại Napoli, những ngày chơi như một tiền vệ phòng ngự của McTominay đã thực sự chấm dứt. Anh chỉ đạt trung bình 1,4 lần tắc bóng và 4,3 lần thu hồi bóng mỗi 90 phút, cho thấy sự tập trung phòng ngự giảm đi, trong khi con số 2,4 cú sút mỗi 90 phút là cao nhất anh từng đạt được trong một mùa giải. Những pha tiến vào khu vực nguy hiểm không còn là điều hiếm hoi – chiếm lĩnh các vị trí nguy hiểm là điều được kỳ vọng ở anh.
Có dấu hiệu cho thấy Man United bắt đầu sử dụng McTominay đúng cách hơn ở mùa giải trước, khi anh ghi bảy bàn, so với chỉ sáu bàn trong ba mùa trước đó cộng lại. Anh cảm thấy đó là mùa giải tốt nhất của mình tại Man United, nhưng ngay cả khi đó, con số 2,7 lần chạm bóng trong vòng cấm đối phương mỗi 90 phút của anh vẫn thấp hơn đáng kể so với 3,6 lần anh đang đạt được tại Serie A mùa này.
Thực tế, cách tốt nhất để tóm tắt sự khác biệt trong vai trò của anh có thể là nhấn mạnh rằng đây là mùa giải đầu tiên trong sự nghiệp mà anh có trung bình nhiều lần chạm bóng trong vòng cấm đối phương hơn so với vòng cấm của đội nhà. Điều này phần nào đến từ việc chơi cho một đội bóng mạnh, nhưng cũng là biểu tượng cho vai trò khác biệt mà anh được yêu cầu thực hiện.
Và quan trọng nhất, tác động của anh là rất đáng kể.
Trong số các tiền vệ Serie A (tối thiểu 900 phút thi đấu), anh đứng thứ bảy về số lần chạm bóng trong vòng cấm đối phương mỗi 90 phút (3,6), thứ tư về số cú sút mỗi 90 phút (2,4) và thứ năm về số cú sút từ trong vòng cấm mỗi 90 phút (1,7) ở mùa giải này. Anh chắc chắn đang tạo dấu ấn ở khu vực cuối sân. Thực tế, chỉ có tám cầu thủ trong toàn giải đấu ghi được nhiều hơn 11 bàn thắng của anh, và tất cả đều là tiền đạo hoặc cầu thủ chạy cánh. Năm trong số những bàn thắng đó đến từ đầu tháng 4. Anh ghi cả hai bàn trong chiến thắng 2-0 trước Torino, sau khi cũng quyết định trận thắng 1-0 trước Monza vào tuần trước đó.
Phong độ đó giúp anh giành giải Cầu thủ xuất sắc nhất tháng 4 của Serie A, giải thưởng anh nhận được trước khi kiến tạo cả hai bàn cho Napoli trong trận hòa 2-2 cuối tuần với Genoa. Dù dành phần lớn thời gian ở các vị trí lệch trái, anh cũng thường xuyên xâm nhập vòng cấm. Ngay cả khi không trực tiếp nhận đường chuyền hay quả tạt, anh vẫn là mối nguy hiểm chỉ bằng sự hiện diện của mình nhờ sức mạnh thể chất và khả năng xử lý bóng tốt nếu bóng rơi vào chân.
Napoli hiện dẫn đầu Inter một điểm khi cả hai còn hai trận đấu, nhưng nếu họ giành chức vô địch, không thể phủ nhận vai trò quan trọng của McTominay. “Tôi muốn mang về cho người hâm mộ một danh hiệu”, anh gần đây nói trong một cuộc phỏng vấn với Serie A. “Tôi muốn là cầu thủ đưa chúng tôi đến chiến thắng và tôi sẽ cố gắng hết sức để đưa đội đi đúng hướng, cống hiến tất cả trên sân và không hối tiếc vào cuối mùa.”
Đó đã là một hành trình đáng kinh ngạc, từ một cầu thủ bình thường trong đội hình không nổi bật của United đến người hùng trong đội Napoli có thể giành Scudetto. Dù điều gì xảy ra trong vài tuần tới, vị thế người hùng của McTominay dường như đã được đảm bảo, là phần thưởng xứng đáng cho lòng dũng cảm khi bước ra khỏi vùng an toàn, lao vào điều chưa biết, và để sự cuồng nhiệt của Naples cuốn lấy anh.
Và nghĩ mà xem, anh thậm chí không phải là lựa chọn đầu tiên của họ.
