Mục đích của Champions League thể thức mới không chỉ là trì hoãn mối đe dọa từ một giải đấu Super League ly khai trong vài mùa giải bằng cách cung cấp cho các câu lạc bộ hàng đầu châu Âu một phiên bản mang tính cứu vãn thể diện của nó. Thể thức mở rộng mới của Champions League do UEFA tổ chức sẽ cho phép "nhiều đội bóng hơn, đồng nghĩa với nhiều huấn luyện viên và cầu thủ hơn, được thi đấu trong nhiều trận đấu cạnh tranh hơn trên sân khấu châu Âu". UEFA nhấn mạnh rằng "mục tiêu chung" của họ là "duy trì các giải đấu quốc nội".
Tuy nhiên, khi giai đoạn đầu tiên của Champions League cải tổ kết thúc, nếu những con số có thay đổi (nhiều trận đấu hơn, nhiều bàn thắng hơn, nhiều tiền hơn), thì giải đấu vẫn là sân chơi khép kín đối với phần lớn các đội bóng. Những thế lực thống trị bóng đá châu Âu trong gần hai thập kỷ qua vẫn không hề thay đổi. Không một "ông lớn" nào của lục địa này thất bại trong việc giành quyền vào vòng tiếp theo của giải đấu, bất chấp những tuyên bố về "tính cạnh tranh cao hơn".
Sự "thay đổi" duy nhất chính là sự củng cố thêm quyền lực của trật tự cũ. Chỉ một trong bốn suất bổ sung của vòng bảng (tổng cộng 36 đội) được dành cho đội vô địch của một liên đoàn kém tiếng hơn thông qua "Con đường Vô địch" (Champions Path). Những cái tên quen thuộc vẫn đứng đầu danh sách, và phần thưởng dành cho họ lớn hơn bao giờ hết. Tổng tiền thưởng đã tăng 25% chỉ trong một mùa giải, lên gần 2,5 tỷ euro (2,1 tỷ bảng) dành riêng cho Champions League.
Nhưng đáng nói là những khoản tiền khổng lồ này sẽ không được phân phối đồng đều hơn—thậm chí ngược lại. Phần lớn lợi ích vẫn sẽ rơi vào tay các đội bóng hàng đầu, và những tiêu chí mà UEFA sử dụng để phân chia số tiền này thực chất là một tấm "bảo hiểm" chống lại thất bại, và trong một số trường hợp, thậm chí còn là phần thưởng cho thất bại.
Đây là hệ quả trực tiếp của cách UEFA thiết lập hệ thống phân phối tài chính, trong đó có một yếu tố gọi là “trụ cột giá trị” (value pillar). Yếu tố này chiếm tới 35% tổng doanh thu phân bổ cho các đội tham dự Champions League mùa 2024-25, tương đương 853 triệu euro, chỉ thấp hơn 2,5% so với khoản 914 triệu euro được dành cho “phần thưởng dựa trên thành tích” – số tiền các đội kiếm được nhờ chiến thắng và tích lũy điểm trên bảng xếp hạng của thể thức cũ. Phần còn lại, 670 triệu euro, được chia đều cho 36 đội tham gia vòng đầu tiên dưới dạng “phí khởi động” (starting fee).
Khoản “trụ cột giá trị” này được tính toán dựa trên các tiêu chí như doanh thu từ bản quyền truyền hình trong và ngoài châu Âu, cùng với xếp hạng UEFA của cả câu lạc bộ lẫn giải đấu quốc gia của họ trong khoảng thời gian 5 hoặc 10 năm. Điều này tạo ra lợi thế lớn cho các câu lạc bộ và giải đấu đã có thành tích tốt và ổn định trong quá khứ, bất kể phong độ thực tế của họ ở giải đấu hiện tại.
Hệ thống này đã dẫn đến những kết quả khá kỳ lạ. Manchester City, đội bóng chỉ cách việc bị loại 28 phút, lại kiếm được nhiều hơn 4,7 triệu euro so với Aston Villa, đội đã trực tiếp lọt vào vòng 16 đội. PSG, dù chỉ thực sự tìm lại phong độ vào giai đoạn cuối, vẫn kiếm được nhiều hơn Lille 2,2 triệu euro dù đội bóng phía bắc nước Pháp đã có màn trình diễn xuất sắc. Đáng chú ý, PSG cũng thu về nhiều hơn Brest tới 30 triệu euro, dù hai đội có cùng số điểm. Tương tự, RB Leipzig, dù trải qua bốn tháng đầy tủi hổ tại châu Âu khi chỉ giành được 3/24 điểm tối đa, vẫn kiếm được nhiều tiền hơn 6 câu lạc bộ vào đá playoff —đơn giản vì thành tích gần đây của họ tại các giải đấu UEFA.
Nghĩa là định dạng mới vốn được cho là nhằm "duy trì các giải đấu quốc nội", nhưng thay vào đó lại làm trầm trọng thêm một hiện tượng vốn đã tồn tại: sự hình thành của một nhóm "siêu ưu tú" hạng hai gồm các câu lạc bộ mà thu nhập của họ từ các giải đấu châu Âu vượt xa doanh thu từ các giải đấu trong nước. Điều này không phải là mới. Các câu lạc bộ như Rosenborg ở Na Uy hay Skonto FC, nay đã giải thể, ở Latvia, đã xây dựng sự thống trị trong nước dựa trên số tiền kiếm được từ việc tham gia các giải đấu của UEFA. Cái mới ở đây là số tiền đang bị đe dọa. UEFA đã phân phối 754 triệu euro cho 32 đội tham dự Champions League 2010-11. Đến năm 2017-18, số tiền này đã tăng lên 1,3 tỷ euro. Và hiện tại là 2,47 tỷ euro.
Do tính chất không cân xứng của các phần thưởng mà họ nhận được, các câu lạc bộ này có lợi thế tài chính lớn hơn so với các đối thủ trong nước đến mức họ gần như chắc chắn sẽ giành được chức vô địch hết lần này đến lần khác trong các giải đấu quốc gia, từ đó đủ điều kiện tham dự Champions League mùa sau, tạo nên một vòng lặp, biến các giải đấu quốc gia thành những cuộc diễu hành mà kết quả hiếm khi bị nghi ngờ. Hơn nữa, kết quả thực tế của những câu lạc bộ này ở giải đấu hàng đầu châu Âu – một khi họ đã vào được vòng bảng – là không quan trọng. Slovan Bratislava, đội đã giành tất cả mọi chức vô địch Slovakia từ mùa 2017-18 đến nay, đã làm rất tốt để vượt qua vòng loại Champions League, nhưng sau đó thua liên tiếp 8 trận. Họ vẫn được UEFA trao 21,9 triệu euro, gấp đôi ngân sách hàng năm thông thường của họ.
Nhà vô địch Thụy Sĩ, Young Boys, đội cũng kết thúc vòng bảng mà không có điểm số nào và với hiệu số bàn thắng thua là -21, được phân bổ 30,2 triệu euro, một số tiền vượt quá doanh thu hàng năm của 9 trong số 11 đối thủ của họ tại giải Super League của Thụy Sỹ. Crvena Zvezda, đội đang trên đường giành chức vô địch Serbia lần thứ tám liên tiếp, đã thể hiện tốt hơn một chút tại Champions League (2 chiến thắng và 6 thất bại) nhưng không bao giờ có tiềm năng vượt qua vòng bảng. Nỗi thất vọng của họ có lẽ đã được xoa dịu bởi 32 triệu euro mà họ nhận được khi bị loại. Sau đó là Celtic, đội đã kiếm được 46,2 triệu euro cho đến nay, gần gấp đôi doanh thu của Aberdeen và gấp sáu lần Dundee United. Nhưng mà, lúc nào cũng có Celtic.
Những khoản tiền triệu đó đủ để các câu lạc bộ này duy trì sự thống trị gần như không thể lay chuyển tại các giải đấu trong nước – nhưng không đủ để thách thức những "gã khổng lồ" trên đấu trường châu Âu, duy trì một hiện trạng mà tất cả các bên hưởng lợi đều có lý do chính đáng để bảo vệ. Khó có thể tin rằng 308 triệu euro mà UEFA đã dành riêng cho "quỹ đoàn kết", nhằm hỗ trợ các câu lạc bộ hàng đầu châu Âu không tham dự các giải đấu của họ, sẽ đủ để giải quyết sự mất cân bằng ở trung tâm của bóng đá châu Âu, nếu có ai đó muốn làm điều đó.
