Tây Ban Nha là nhà vô địch châu Âu. Real Madrid đã vô địch Champions League. Rodri đã giành Quả bóng vàng và dường như trở nên quan trọng hơn kể từ khi bị chấn thương dây chằng chéo trước. Các HLV người Tây Ban Nha đã vô địch Premier League, Bundesliga và Ligue 1 mùa giải trước. Không dưới 5 câu lạc bộ Premier League được quản lý bởi người Tây Ban Nha.
Một năm nữa chứng kiến sự thống trị của bóng đá Tây Ban Nha nhưng vị HLV được coi là kiến trúc sư của phong cách bóng đá Tây Ban Nha hiện nay đang phải đối mặt với cuộc khủng hoảng lớn nhất trong sự nghiệp của mình. Tốc độ sụp đổ của Manchester City thật đáng kinh ngạc. Chỉ mới hai tháng trước, mọi thứ bắt đầu trở nên tồi tệ khi Man City thua Tottenham trong trận đấu Cúp Liên đoàn. Có nhiều lý do nhưng, xét về mặt chiến thuật, có hai yếu tố nổi bật.
Đầu tiên, pressing là cách chơi có rủi ro cao. Vận hành với một đội hình dâng cao sẽ bóp nghẹt lối chơi và sử dụng việt vị như một công cụ tấn công, giúp một bên giành lại bóng, nhưng nó để lại điểm yếu rõ ràng nếu không đủ áp lực lên đối thủ đang sở hữu bóng. Liverpool cũng gặp phải tình trạng tương tự vào năm 2020-21, những trục trặc nhỏ dẫn đến sự sụp đổ khi họ thua tám lần trong chuỗi 12 trận. Đây là một trong những điểm mạnh lớn của bóng đá như một môn thể thao: hầu như bất kỳ mưu mẹo nào cũng đi kèm với nguy hiểm, điểm mạnh có thể dễ dàng trở thành điểm yếu.
Thứ hai, những tinh hoa không bao giờ được phép nở rộ hoàn toàn. Erling Haaland chưa bao giờ là sự lựa chọn phù hợp với Pep Guardiola. Guardiola đòi hỏi sự kiểm soát. Ông muốn các đội của mình giữ bóng cho đến khi họ đưa mình vào vị trí có thể ngăn chặn một pha đột phá nếu mất bóng. Haaland thích bóng được chuyền nhanh về phía trước. Kevin De Bruyne cực kỳ thành thạo trong việc thực hiện những đường chuyền tức thời đó nhưng, điều đó tất yếu có nghĩa là Man City không được thiết lập tốt nếu đường bóng trực tiếp hơn dẫn đến mất bóng.
Mùa giải trước, Man City để thủng lưới 7 lần - cao nhất giải đấu- do dính đòn phản công nhanh. Mùa giải này, vấn đề còn tệ hơn khi Man City tạo ra cho đối thủ 25 cơ hội phản công nhanh, nhiều hơn bất kỳ đội nào khác ngoài West Ham. Thứ Bảy tuần trước, trong trận đấu với Aston Villa, Youri Tielemans đã liên tục phá vỡ thế trận của Man City, khai thác khoảng trống phía sau hàng phòng ngự trong khi không phải chịu nhiều áp lực. Vào Ngày tặng quà, Everton đã có một số cơ hội để phản công , chỉ bị hạn chế bởi tốc độ cực kỳ chậm của chính họ.
Có lẽ chúng ta có thể thấy sự tương đồng ở Ajax dưới thời Stefan Kovacs hoặc Liverpool dưới thời Kenny Dalglish, giải phóng cầu thủ khỏi những ràng buộc mà họ từng phải chịu trước đây, áp dụng phong cách chơi hấp dẫn hơn và được đền đáp bằng chiến thắng nhận được sự hoan nghênh nồng nhiệt của công chúng.
Đối với Ajax, đó là Cúp châu Âu năm 1973, khi họ hạ nhục Juventus trong trận chung kết, chỉ giành chiến thắng 1-0 nhưng gần kiểm soát bóng hoàn toàn trong một màn trình diễn cực kỳ điêu luyện. Đối với Liverpool, đó là chức vô địch giải đấu 1987-88 khi John Barnes và Peter Beardsley biến họ thành một đội tấn công đầy phấn khích. Tuy nhiên, đối với cả hai đội đều có cảm giác là khoảnh khắc trái cây ngọt ngào nhất cũng là khoảnh khắc cây bắt đầu thối rữa.
Tương tự như vậy, Haaland, bằng cách mang đến cho Man City một phương thức tấn công đa dạng hơn, làm giảm cảm giác rằng cách tiếp cận rất có cấu trúc của họ có thể trở nên dễ đoán trước các hàng phòng ngự tốt nhất, đã giúp họ cuối cùng nâng cao chức vô địch Champions League. Tuy nhiên, cái giá phải trả có lẽ là cùng một kiểu trưởng thành và suy thoái: Để Haaland chơi tốt thì bệ phóng phía sau phải hoàn hảo. Với tất cả tốc độ, sức mạnh và khả năng dứt điểm của mình, Haaland sẽ không thể lùi xuống hàng tiền vệ để tham gia vào giai đoạn phòng ngự. Với Rodri trong đội, City có thể - gần như - đối phó với một cầu thủ không hoàn toàn thăng hoa với toàn bộ; nếu không có anh ấy, họ đã không thể làm được.
Vấn đề là phong cách Guardiola đã trở nên bị sao chép quá nhiều. Hầu như mọi đội bóng đều ép sân và sở hữu bóng. Các HLV cố gắng trở thành một nhà tư tưởng về chiến thuật, nhưng khi tất cả đều giống như nhau, thì không ổn.
Có thể là thời đại của những nhà tư tưởng đã qua và chủ nghĩa thực dụng đã quay trở lại. Russell Martin, Ange Postecoglou, thậm chí cả Ruben Amorim, đã nhận ra, theo những cách khác nhau của họ, rằng việc khăng khăng chọn một cách chơi bóng mà bất chấp mọi sai sót thực sự không đủ. HLV Luis de la Fuente đã giành được Euro 2024 bằng cách thêm một cặp tiền vệ cánh với lối đá trực diện vào mô hình kiểm soát bóng cổ điển của Tây Ban Nha. Các huấn luyện viên như Mikel Arteta, Andoni Iraola và Unai Emery chơi các biến thể của mô hình Guardiola/Tây Ban Nha.
Ngoài ảnh hưởng trực tiếp của Tây Ban Nha, tính linh hoạt và khả năng thích ứng đang thịnh hành. Lão làng Carlo Ancelotti tiếp tục thành công phi thường một phần vì sự xuất sắc của đội hình, nhưng cũng vì chủ nghĩa thực dụng kiên trì của ông. HLV Lionel Scaloni đã thêm một Copa América nữa vào danh sách của mình với Argentina với một loạt các điều chỉnh cụ thể cho hàng tiền vệ mình, xoay qua một Messi giờ chỉ cần đi bộ trên sân.
Có phần bảo thủ hơn người tiền nhiệm, HLV Arne Slot đã đưa Liverpool đến một biến thể theo phong cách của Jürgen Klopp mang tính guardiolista hơn. Đội vô địch Europa League của Gian Piero Gasperini, Atalanta, đứng đầu Serie A, có pressing nhưng theo cách được cân nhắc kỹ hơn là phong cách máu lửa, dồn dập từng rất thịnh hành trong một thời gian. Ngay cả sự phổ biến của các pha bóng cố định cũng có thể được coi là một yếu tố của chủ nghĩa thực dụng mới.
Đầu tiên là juego de posición – Kiểm soát bóng- tái hiện lại Total Football (bóng đá tổng lực) cho thời đại hiện đại, sau đó là phản ứng của Kloppite – lối chơi pressing cường độ cao - tập trung ít hơn vào việc giữ bóng mà là giành lại bóng. Đây hiện là kỷ nguyên của sự tổng hợp, của những biến thể nhỏ trên chủ đề chính được thiết lập thông qua sự cạnh tranh giữa Guardiola-Klopp, mà Tây Ban Nha hiện đang rất xuất sắc.
