“Ngựa ô” là một đội nằm ngoài các quốc gia lớn nhất và được yêu thích nhất, những người có thể lật ngược mọi dự đoán và tiến xa hơn những gì chính họ họ mong đợi. Không bao giờ có trường hợp các đội xuất sắc nhất đều tiến sâu vào giải đấu, luôn có ít nhất một bất ngờ, ngay cả khi họ không thực sự giành chiến thắng sau cùng như kỳ tích Hy Lạp tại Euro 2004 và Đan Mạch tại Euro 1992.
Có rất nhiều ví dụ về các đội đã thành công dù không giành chiến thắng trong giải đấu. Hãy nghĩ đến Morocco tại World Cup 2022, Đan Mạch tại Euro 2020, Wales và Iceland tại Euro 2016, Thổ Nhĩ Kỳ tại Euro 2008, Croatia tại World Cup 2018, Costa Rica năm 2014, Uruguay ở Nam Phi năm 2010 và Hàn Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ và Senegal vào năm 2002.
Vậy cần phải làm gì để trở thành “ngựa ô”
Thông thường, sẽ dựa trên khả năng phòng thủ vững chắc. Morocco lọt vào vòng 4 đội cuối cùng của World Cup 2022 khi giữ sạch lưới trước Bỉ, Croatia, Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha, và bàn thua duy nhất mà họ để thủng lưới trước trận bán kết trước Pháp (với một đội hình kiệt sức vì chấn thương) là bàn phản lưới nhà. Tuy nhiên, họ cần một chút may mắn. Trong năm trận đầu tiên, họ để đối thủ tạo ra đến 4,8 xG (bàn thắng kỳ vọng) và thật kỳ lạ là chẳng có ai ghi bàn. Trong khi đó, họ thi đấu hiệu quả với 6 bàn thắng đến từ 6,6 xG.
Costa Rica chỉ để thủng lưới 2 bàn sau 5 trận tại World Cup 2014 trước khi thua Hà Lan trên chấm phạt đền sau trận hòa không bàn thắng ở tứ kết. Hy Lạp để thủng lưới trong mỗi trận vòng bảng tại Euro 2004, nhưng sau đó giữ sạch lưới ba trận trong ba trận loại trực tiếp, trước Pháp, CH Séc và Bồ Đào Nha trên đường đến vinh quang.
Tuy nhiên, rất nhiều chú ngựa ô ở trên cũng thành công nhờ chất lượng tấn công. Những nỗ lực của Xứ Wales ở Euro 2016 đã chứng kiến họ ghi 10 bàn sau 5 trận đầu tiên, trong đó có chiến thắng nổi tiếng 3-1 ở tứ kết trước Bỉ. Uruguay là đội ghi nhiều bàn thắng thứ ba tại World Cup 2010 với 11 bàn, sau Đức (16) và Hà Lan (12). Còn ở World Cup 2018 thì chỉ có Bỉ (16) ghi nhiều bàn thắng hơn Croatia (14).
Bên cạnh đó, họ cũng cần có ngôi sao. Ví dụ Xem Gareth Bale và Aaron Ramsey cho xứ Wales năm 2016, Diego Forlan cho Uruguay năm 2010, Mario Mandzukic cho Croatia năm 2018, Kasper Dolberg cho Đan Mạch năm 2020, Semih Sentürk cho Thổ Nhĩ Kỳ năm 2008 và Papa Bouba Diop cho Senegal năm 2002.
Nếu thiếu ngôi sao, đôi khi họ cần phải dựa vào các tình huống cố định, giống như Hy Lạp đã làm ở Euro 2004. Uruguay ghi được nhiều bàn thắng trong tình huống cố định (5) hơn bất kỳ đội nào khác tại World Cup 2010, trong khi tại Euro 2016, chỉ có Pháp ghi được nhiều bàn thắng từ bóng chết (4) hơn xứ Wales hoặc Iceland (cả 3). Trong giải bóng đá khi có ít thời gian để tập luyện trên sân tập, các tình huống cố định càng có tầm quan trọng lớn hơn và chắc chắn không một chú ngựa ô tiềm năng nào có thể bỏ qua.
Kế đến là một thủ môn có phong độ vượt trội. Thủ môn Thổ Nhĩ Kỳ, Recber Rustu đã thực hiện 36 pha cứu thua tại World Cup 2002, nhiều hơn bất kỳ ai khác 13 lần và là kỷ lục nhiều thứ hai của một thủ môn kể từ năm 1966. Lee Woon-jae, thủ môn của Hàn Quốc, đứng thứ hai sau Rustu, với 23 pha cứu thua. Peter Schmeichel đã thực hiện 27 pha cứu thua cao nhất giải đấu khi Đan Mạch vô địch Euro 92, trong khi 24 pha cứu thua của Hannes Halldorsson của Iceland tại Euro 2016 đã đưa anh đứng thứ tư trong lịch sử Euro mặc dù Iceland bị loại ở tứ kết.
Một khía cạnh cuối cùng, đó là rơi vào nhánh đấu dễ thở. Đan Mạch lọt vào bán kết Euro 2020 với một trận thắng và hai trận thua ở vòng bảng, trước khi đánh bại Xứ Wales và CH Séc ở vòng loại trực tiếp. Uruguay hạ gục Hàn Quốc và Ghana trên đường vào bán kết World Cup 2010. Croatia đã vượt qua Đan Mạch và Nga – cả hai đều trên chấm phạt đền – trước khi đánh bại đội tuyển Anh đang kiệt sức trong hiệp phụ trong trận bán kết trên đường tới trận chung kết World Cup 2018.
Với những yếu tố trên, ai có thể là ngựa ô tại Euro 2024?
Hungary
Hungary có vẻ như có rất nhiều yếu tố cần thiết để gây bất ngờ tại Euro 2024. Họ đã giành chiến thắng ở vòng loại mà không thua, ghi 16 bàn và chỉ để thủng lưới 7 bàn sau 8 trận. Họ có một vài ngôi sao, trong đó có Dominik Szoboszlai, người có thể tạo ra khoảnh khắc kỳ diệu. Họ ghi nhiều bàn thắng từ các tình huống cố định (không bao gồm các quả phạt đền) ở vòng loại Euro 2024 (7) so với mọi đội khác mặc dù chỉ chơi 8 trận (18 đội chơi 10 trận).
Hungary cũng không chẳng có gì để mất. Tại Nations League 2022, họ đã đánh bại Anh hai lần – trong đó có trận thắng 4-0 trên sân khách – và hòa Đức trên sân nhà, đánh bại họ trên sân khách. Họ có thể có tất cả những yếu tố cần thiết để thi đấu tốt ở Đức vào mùa hè này.
Áo
Danh tiếng của HLV Ralf Rangnick có thể đã bị ảnh hưởng sau thời gian thất bại trên cương vị HLV tạm thời của Man United, nhưng ông ấy đã âm thầm làm rất tốt công việc phụ trách đội tuyển Áo. Họ chỉ kém Bỉ 1 điểm ở vòng loại Euro 2024 và hơn Thụy Điển 9 điểm.
Rangnick nổi tiếng với lối chơi pressing tầm cao, và đã cố gắng tái tạo phong cách đó với Áo, chọn đội gồm những cầu thủ đang chơi cho hoặc đã chơi cho Red Bull Salzburg hoặc RB Leipzig, bao gồm Konrad Laimer, Christoph Baumgartner và đội trưởng Marcel Sabitzer. Ở vòng loại, chỉ có Tây Ban Nha (13) có tỷ lệ luân chuyển trung bình mỗi trận cao hơn Áo (11,9).
Đối thủ thường gặp khó khăn khi vượt qua họ khi chỉ để đối thủ thực hiện 20 cú sút trúng đích, chỉ có Anh (9), Tây Ban Nha (15), Bồ Đào Nha và Pháp (cả 17) mới có thể làm tốt hơn. Hàng thủ của họ có thể tạo nền tảng để thành công trong mùa hè này, mặc dù họ sẽ cần thêm một chút trợ giúp từ các thủ môn, những người chỉ cản phá được 65% số cú sút trúng đích mà họ phải đối mặt ở vòng loại.
Đan Mạch
Đan Mạch đã lọt vào bán kết ba năm trước, nơi họ chỉ bị đánh bại bởi pha phản công của Harry Kane sau một quả phạt đền bị bỏ lỡ, vì vậy sẽ không có gì ngạc nhiên nếu họ một lần nữa tiến xa. Họ chính là con “ngựa ô” được đánh giá cao nhất.
Họ có một vài tên tuổi lớn có thể ghi bàn Rasmus Hojlund, Christian Eriksen và Pierre-Emile Hojbjerg. Họ có một hàng phòng ngự không tồi khi chỉ để thủng lưới 0,49 xG không tính phạt đền mỗi trận ở vòng loại – tỷ lệ thấp thứ ba sau Bồ Đào Nha (0,4) và Anh (0,43), cả hai đều nằm trong số những ứng cử viên vô địch Euro mùa hè này.
Vẫn chơi với đội hình 5 hậu vệ mà họ đã thể hiện rất tốt tại Euro 2020, lần này họ sẽ lại là một đối thủ đáng gờm.
CH Séc
Đội bóng này có nhiều truyền thống ở châu Âu, nhưng sự thật là họ tham gia giải đấu này với tư cách là một ẩn số. Họ có đội hình trẻ nhất và thiếu kinh nghiệm nhất tại Euro 2024. Nhưng điều đó không có nghĩa là họ không thể đương đầu với áp lực. Hy Lạp đã vô địch Euro 2004 mặc dù lần đầu tiên họ tham dự Euro sau 24 năm và cũng chỉ là giải đấu lớn thứ hai của họ trong thời gian đó.
Họ có một vài cầu thủ ấn định chiến thắng là Patrik Schick của Bayer Leverkusen, người đã ghi 5 bàn tại Euro 2020 và Tomas Soucek của West Ham. Họ chỉ để đối thủ thực hiện 20 cú sút trúng đích ở vòng loại và chỉ 5,1 xG trong tổng cộng 8 trận đấu.
Trong một bảng đấu cùng với Thổ Nhĩ Kỳ và Georgia cũng như Bồ Đào Nha, người Séc nên tự nỗ lực để lọt vào vòng loại trực tiếp như họ đã làm được ba năm trước.
